Persoonsgebonden budget

Komt u in aanmerking voor een vergoeding via de AWBZ? U kunt er dan voor kiezen om het geld direct aan u te laten uitkeren. Daarmee kunt u dan zelf zorg ‘inkopen’. Deze regeling heet persoonsgebonden budget (PGB).

Wat is het PGB?

Een persoongebonden budget (PGB) is een geldbedrag (budget) waarmee u zelf zorg kunt inkopen. U kunt bijvoorbeeld zelf iemand aannemen die u begeleidt of verpleegt. Een PGB is niet verplicht, u kunt ervoor kiezen.

U kunt soms een PGB krijgen als u in aanmerking komt voor vergoeding uit de AWBZ of de Wmo. De Wmo is in de voorgaande paragraaf besproken. In deze tekst gaat het verder alleen over het AWBZ-budget.

PGB via de Wmo

Iedere gemeente kan de Wmo op haar eigen manier invullen. Daarom is het lastig gedetailleerde informatie te geven over deze regeling. Voor meer informatie over het Wmo-budget kunt u terecht bij uw gemeente en op de websites www.rijksoverheid.nl en www.pgb.nl.

Welke zorg kunt u inkopen met een PGB?

Met een PGB kunt u een deel van de zorg inkopen die vergoed wordt door de AWBZ. Dit geldt alleen voor zorg met verblijf.

Hoe vraagt u een PGB aan?

De eerste stap is om een indicatie bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) aan te vragen (zie www.ciz.nl), zoals dat gebruikelijk is bij AWBZ-zorg. Voor kinderen en jongeren tot 18 jaar met psychiatrische problemen of een licht verstandelijke handicap kunt u zich wenden tot Bureau Jeugdzorg (zie www.bureaujeugdzorg.info).

Als u een indicatie krijgt, kunt u kiezen tussen een PGB, zorg in natura of een combinatie hiervan. Een keuze voor een PGB betekent dat het zorgkantoor een budget vaststelt. Dit ontvangt u in voorschotten op uw rekening.

De volgende stap is dat u de zorg daadwerkelijk regelt. Dat betekent dat u een overeenkomst sluit met een zorgverlener die u zelf uitkiest. Deze betaalt u met uw PGB. Het PGB dat u niet aan zorg uitgeeft, betaalt u achteraf terug aan het zorgkantoor.

Het PGB in acht stappen

Stap 1: aanmelding

Als u hulp of zorg nodig heeft, neemt u contact op met het Centrum Indicatiestelling Zorg in uw regio.

Stap 2: welke zorg heeft u nodig?

Iemand van de indicatiecommissie van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) bespreekt met u welke zorg of begeleiding u nodig heeft en hoeveel zorg u nodig heeft.

Stap 3: indicatiebesluit

Het CIZ stelt een indicatie op: een besluit waarin staat op wat voor zorg en op hoeveel zorg u recht heeft. Het CIZ stuurt het indicatiebesluit naar het zorgkantoor en naar u. U ontvangt het besluit uiterlijk zes weken nadat u uw aanvraag heeft ingediend. Bent u het niet eens met het besluit, dan kunt u bezwaar aantekenen.

In het indicatiebesluit staat hoe lang de indicatie geldig is. Een indicatie kan maximaal vijf jaar geldig zijn. Als u na die vijf jaar opnieuw een PGB wilt ontvangen, moet u zélf een herindicatie aanvragen uiterlijk zes weken voor afloop van de huidige indicatie. Voordat de budgetperiode afloopt stuurt het zorgkantoor u hierover bericht.

Mocht u tussentijds een ander soort zorg nodig hebben, dan kunt u een nieuwe indicatie aanvragen. Kleine veranderingen in uw ‘hulpvraag’ kunt u opvangen binnen uw budget.

Stap 4: de toekenningsbeschikking

Het zorgkantoor berekent aan de hand van de indicatie en uw keuzes hoe hoog het PGB en de eigen bijdrage is. Hierover stuurt het zorgkantoor u een toekenningsbeschikking. Bent u het niet eens met deze beschikking dan kunt u bij het zorgkantoor bezwaar aantekenen.

Stap 5: uitbetaling van het budget

Het zorgkantoor stort het budget, min de eigen bijdrage, op uw bankrekening. Hiermee kunt u de zorgverleners uitbetalen.

Stap 6: het inkopen van zorg

U zoekt zelf contact met hulpverleners of bureaus die zorg verlenen. Vervolgens sluit u een overeenkomst met degene die hulp wil geven. In de overeenkomst legt u onder andere vast op welke wijze de betaling zal plaatsvinden en op welke dagen zorg verleend wordt.

Het SVB Servicecentrum PGB en de budgethoudersvereniging Per Saldo kunnen advies geven over welke overeenkomst van toepassing is. Er zijn modelovereenkomsten beschikbaar. Het zwart uitbetalen van zorgverleners is met een PGB dus niet mogelijk.

Stap 7: verantwoording afleggen

U moet het door u bestede budget verantwoorden. Het zorgkantoor verstrekt de formulieren waarmee u dit kunt doen. Ook aan de Belastingdienst moet u verantwoording afleggen: dit gebeurt eveneens via een formulier dat u krijgt toegestuurd.

Stap 8: terugbetaling van het niet uitgegeven geld

Het niet uitgegeven geld betaalt u terug aan het zorgkantoor. Het zorgkantoor berekent hoeveel dat is.

Voor een uitgebreid stappenplan zie www.pgb-plein.nl. Als u gebruikmaakt van een PGB is het verstandig om steeds van tevoren te informeren naar de voorwaarden waaraan u moet voldoen.

Hulp zoeken

Bijzonder aan een PGB is dat u zelf uw hulp regelt. Hoe gebeurt dat in de praktijk?

Er zijn allerlei manieren om een hulpverlener te vinden. U kunt een overeenkomst sluiten met een zorgverlenende organisatie, zoals een particulier verpleegkundig bureau, een bemiddelingsbureau of een klussendienst. Het bureau verzorgt dan de hulp. Maar u kunt het ook echt zelf regelen, bijvoorbeeld door een oproep te plaatsen in een lokale krant, een briefje op te hangen bij de supermarkt, rond te vragen bij vrienden en bekenden of zij misschien mensen kennen die u kunnen helpen, enzovoort. Op www.persaldohulpgids.nl, de website van Per Saldo (in samenwerking met zoekpgbzorg.nl), kunt u gratis een oproepje plaatsen. Individuele hulpverleners kunnen daar tegen betaling ook een advertentie plaatsen.

Verantwoording afleggen

U moet geregeld verantwoording afleggen over de besteding van uw PGB. Hoe en wanneer u dat moet doen, hangt af van de hoogte van uw budget.

Als uw budget minder is dan € 5.000,- per jaar, dan legt u over het bestede bedrag verantwoording af na afloop van het kalenderjaar. Als uw budget boven de € 5.000,- ligt, legt u ieder half jaar verantwoording af aan het zorgkantoor.

U legt verantwoording af door een formulier in te vullen dat u krijgt van het zorgkantoor. U vult een aantal zaken in: het bedrag dat u heeft uitgegeven, de bijkomende kosten voor het vinden van zorgverleners of begeleiders en de bemiddelingskosten voor het vinden van zorgverleners en begeleiders.

Bestedingsvrij

Een deel van het budget is bestedingsvrij: het gaat om 1,5% van het netto jaarbudget (budget min eigen bijdrage) met een minimum van € 250,- en een maximum van € 1.250,-. U kunt dit bedrag naar eigen behoefte besteden; het hoeft niet te worden verantwoord.

Belastingdienst

Een keer per jaar geeft u ook aan de Belastingdienst op aan wie u heeft uitbetaald. Dit gebeurt met een formulier dat de Belastingdienst u toestuurt. Op het formulier moet u het sofinummer van de ontvanger vermelden.

Overigens geldt het PGB geldt niet voor u zelf als inkomen. U hoeft dus niet méér belasting te betalen. Het PGB heeft ook geen invloed op inkomensafhankelijke subsidies, zoals huursubsidie of zorgtoeslag.

Terugvordering

Als het zorgkantoor vindt dat u het te verantwoorden budget aan zaken heeft besteed waarvoor het budget niet bedoeld is, krijgt u de kans dit recht te zetten. Lukt dit niet, dan kan het zorgkantoor het verkeerd uitgegeven budget terugvorderen.

Om dit goed te controleren kan het zorgkantoor u vragen naar kwitanties, declaraties of andere bewijzen. Gooi deze dus nooit weg. Zorg voor een overzichtelijke administratie zodat u belangrijke papieren of kwitanties snel kunt terugvinden als dat nodig is.

Eigen bijdrage

Een deel van de kosten betaalt u zelf: dit is de eigen bijdrage. Deze wordt van uw PGB afgetrokken.

De hoogte van de eigen bijdrage is afhankelijk van welke zorg u krijgt:

  • voor persoonlijke verzorging betaalt u een eigen bijdrage van 33% van de kosten.
  • voor verpleging betaalt u een eigen bijdrage van 20% van de kosten.
  • voor begeleiding betaalt u een eigen bijdrage van 27%.

Daarnaast wordt ook nog rekening gehouden met de hoogte van uw inkomen en de eigen bijdragen die u betaalt voor andere voorzieningen.

Het budget komt op de eigen bankrekening

Het budget wordt op uw rekening gestort. Afhankelijk van de hoogte van het budget wordt het budget uitbetaald in voorschotten. Een klein budget krijgt u eens per jaar. Grotere budgetten worden uitgesmeerd: twee, drie of twaalf keer in een jaar. U hoeft het budget niet op te maken in de periode waarvoor het is verleend; u kunt het het hele jaar gebruiken.

Met het PGB op uw bankrekening kunt u de zorgverlener snel betalen. Achteraf verantwoordt u aan het zorgkantoor wat er met het geld is gebeurd.

Ondersteuning bij het PGB-beheer

Verschillende organisaties kunnen u helpen bij het omgaan met een PGB, zoals het zorgkantoor (www.zn.nl) en het SVB Servicecentrum PGB (www.svb.nl/pgb). Een andere belangrijke organisatie is budgethoudersvereniging Per Saldo.

Budgethoudersvereniging Per Saldo

Per Saldo is de belangenvereniging van mensen met een persoonsgebonden budget. Bij Per Saldo kunt u onder meer terecht voor informatie en advies. Regelmatig worden er cursussen en trainingen georganiseerd. Bovendien behartigt Per Saldo de belangen van budgethouders bij instanties als de overheid en verzekeringsmaatschappijen.

Een basislidmaatschap kost € 44,50,- (2012) per jaar. Een pluslidmaatschap (à € 76,-) geeft extra voordelen, zoals recht op juridische bijstand. Op de website www.persaldo.nl vindt u meer informatie.

Andere organisaties

  • Als u een PGB ontvangt, moet u een administratie bijhouden. Het SVB Servicecentrum PGB kan u hier gratis bij helpen. Ook op andere gebieden kan deze organisatie u ondersteunen. Als uw zorgverlener bijvoorbeeld ziek of zwanger is, krijgt u van het Servicecentrum een vergoeding waarmee u vervangende hulp kunt betalen. Ook kunt u model-zorgovereenkomsten aanvragen. Kijk voor meer informatie op de website (www.svb.nl/pgb) of bel met 030 - 264 82 00 (ma - vr, 8.00 - 17.00 uur).
  • Het zorgkantoor voert de AWBZ uit. Bij het zorgkantoor in uw regio kunt u terecht voor meer informatie over het PGB, er is onder meer een uitgebreide brochure. Het adres van het zorgkantoor in uw regio vindt u op www.zn.nl.
  • MEE Nederland biedt ondersteuning aan mensen met een handicap of chronische ziekte. In elke regio is een MEE organisatie gevestigd. Op www.mee.nl vindt u alle adressen op een rij. U kunt ook bellen met 0900 - 999 88 88 (lokaal tarief).

In het kort

  • Een persoonsgebonden budget (PGB) is een geldbedrag waarmee u zelf zorg ‘inkoopt’.
  • Een PGB is soms mogelijk voor kosten die vallen onder de AWBZ. Soms is het ook mogelijk voor kosten die vallen onder de Wmo of de zorgverzekering.
  • Voor AWBZ-zorg heeft u een indicatie nodig: een besluit waarin staat welke zorg u nodig heeft en hoeveel. Een indicatie kunt u aanvragen bij het CIZ.
  • Vervolgens berekent het zorgkantoor hoeveel deze zorg kost: er wordt een budget vastgesteld.
  • Dit budget krijgt u op uw rekening gestort.
  • U neemt zelf iemand in dienst die u gaat helpen of verzorgen.
  • Aan het eind van het jaar controleert het zorgkantoor wat u met het geld heeft gedaan.
  • Het geld dat u niet heeft uitgegeven moet u terugbetalen.