Verlengingsoperatie

Bij een verlengende operatie worden eerst de botten van het been gebroken. De breukvlakken zullen na verloop van tijd weer aan elkaar vast groeien. Tijdens de operatie wordt ook een frame aan het bot vastgemaakt. Door dit frame iedere dag iets langer te maken, komen de breukvlakken iedere dag iets verder van elkaar af te liggen. Zo wordt het been langzaam opgerekt. In Nederland wordt deze operatie bijna niet gedaan ter behandeling van een kleine lengte.

Botten breken

IS_080.jpgOok als de groeischijven dicht zijn, is het nog mogelijk om de botten te verlengen. Dit gebeurt met behulp van een verlengingsoperatie.

Deze behandeling wordt in Nederland eigenlijk alleen maar uitgevoerd bij mensen die niet op een andere manier behandeld kunnen worden. Het gaat dan om mensen met een botgroeistoornis die heel korte benen hebben of benen van ongelijke lengte.

Hoe werkt het?

Tijdens de operatie worden de botten doormidden gebroken (eigenlijk: doorgezaagd). Vervolgens wordt het bot in een metalen frame geplaatst, zodat de botten niet kunnen verschuiven. Op de breukvlakken (uiteinden van de breuk) groeit nieuw bot aan. Het bot groeit dus weer aan elkaar vast.

Door de breukvlakken iets van elkaar af te plaatsen, is het mogelijk het bot te verlengen. Dit gebeurt met behulp van het frame. Iedere dag wordt het frame iets verder (ongeveer 1 mm) uit elkaar gedraaid. Zo wordt het bot langzaam opgerekt. Het bot groeit langzaam aan. Ook alle andere weefsels (spieren, huid et cetera) groeien langzaam mee.

Armen en benen

Bij een groeistoornis gaat het meestal om een beenverlenging. Het doel van de operatie is: langer worden. In totaal kan het been wel 20 centimeter worden opgerekt. Daar zijn wel meerdere operaties voor nodig.

Ook een armverlenging is mogelijk. Sommige mensen met een botgroeistoornis hebben zulke korte armen dat ze daar in het dagelijks leven veel last van hebben. Ze kunnen hun eigen billen bijvoorbeeld niet afvegen. Met een armverlenging behoren dit soort problemen tot het verleden.

Eindlengte

Hoeveel extra centimeters de ingreep zal opleveren, is van tevoren goed te voorspellen.

Omstreden

Beenverlenging is omstreden. De behandeling is niet alleen pijnlijk maar ook tijdrovend: het oprekken kan maanden duren. Bovendien moet iemand die geopereerd is, opnieuw leren lopen. Er volgt dus ook nog een intensieve periode van revalidatie. Daarnaast ontstaan er vaak complicaties (bijkomende ongewenste verschijnselen), zoals infecties.

In Nederland wordt beenverlenging maar weinig toegepast ter behandeling van een kleine lengte. Deze behandeling vraagt veel van een kind: niet ieder kind kan dit aan. Bovendien is er vaak geen directe medische noodzaak voor deze ingreep. Dat maakt dat artsen zeer terughoudend zijn in het uitvoeren van deze behandeling. De operatie wordt wel gedaan om een verschil in beenlengte te behandelen.

Als er geen beenverlenging plaatsvindt, wil dat zeggen dat uw kind ermee moet leren leven dat hij of zij kleiner is dan andere mensen. De arts en andere hulpverleners zullen uw kind daar zo veel mogelijk bij helpen.

Tegen het advies in

Sommige mensen willen zo graag een beenverlenging ondergaan dat ze uitwijken naar België. Daar zijn de artsen eerder geneigd deze behandeling uit te voeren.

Vergoeding

De beenverlenging wordt meestal niet vergoed door de zorgverzekeraar, zeker niet bij mensen die langer zijn dan 150 centimeter. Als de arts wél achter de behandeling staat, is er meer kans op vergoeding. Overleg met uw zorgverzekeraar.

“Mijn zus stelde voor om te gaan winkelen. Ze had wat dingen voor haar nieuwe huis nodig, en wilde per se dat ik meeging. Ik was al heel lang niet meer in de stad geweest, dus daar liep ik dan voor het eerst weer in het winkelcentrum… 9 centimeter langer dan het jaar daarvoor. Wat zag het er allemaal anders uit! Er ging een wereld voor me open. Ineens zag ik veel meer dan alleen maar buiken en billen!”

De behandeling

De operatie

  • De operatie wordt uitgevoerd door een orthopedisch chirurg (ook wel: orthopeed). Dit is een medisch specialist die zich heeft gespecialiseerd in het bewegingsstelsel: botten, spieren en pezen.
  • Tijdens de operatie worden de botten doorgezaagd.
  • Ook wordt het frame geplaatst. Een aantal metalen pennen worden door de huid in het bot geschroefd.
  • De pennen worden aan elkaar vastgemaakt met verbindingsstaven. Zo ontstaat er een soort raamwerk: het frame.
  • Het frame zit om het been heen. Het is dus aan de buitenkant te zien.

beenverlenging_1.gif

Na de operatie

  • De eerste dagen na de operatie wordt morfine toegediend. Dit is om de pijn te bestrijden.
  • Na enkele dagen mag uw kind naar huis.
  • Weer enkele dagen later begint de revalidatie. Hiervoor bezoekt uw kind overdag de revalidatieafdeling van het ziekenhuis of een revalidatiecentrum.
  • Tegelijkertijd begint het oprekken van het been. Hiertoe wordt het frame iedere dag een of twee keer iets uitgedraaid: gemiddeld 1 mm per dag.
  • De wondjes in de huid (pengaten) moeten dagelijks worden ontsmet met alcohol. Dit om infecties te voorkomen.
  • Regelmatige controles horen erbij. Met behulp van röntgenfoto’s bekijkt de arts of het bot goed groeit.
  • Het frame blijft enkele maanden tot een jaar zitten. De precieze periode is afhankelijk van de gewenste lengte.
  • Als de gewenste lengte is bereikt, mag het frame er nog niet direct af. Eerst moet het bot stevig genoeg zijn.

Meer informatie

  • Deze behandeling wordt ook wel de Ilizarov-methode genoemd, naar de Russische arts die deze techniek voor het eerst toepaste.
  • De Ilizarov-methode wordt ook toegepast bij ingewikkelde botbreuken en misvormingen.
  • Kinderen met benen van verschillende lengte komen soms ook in aanmerking voor deze behandeling. Vanzelfsprekend wordt dan maar een van de benen verlengd.
  • Op internet vindt u enkele persoonlijke verhalen van mensen die een verlengingsoperatie hebben ondergaan. Gebruik ‘Ilizarov’ of ‘beenverlenging’ als zoekterm, en u komt vanzelf op enkele interessante websites terecht.

“Probeer jij maar eens een broek over zo’n frame heen te trekken. Dat is een heel gedoe. Nu maak ik de zijnaden van mijn broeken los en zet ik er klittenband op. Handig, hè? Die tip kreeg ik van iemand op internet.”